Noain 2013: Konkistak darrai, memoriak ere bai
Memoria gure talde kontzientzia da. Ez dezagun alboratu data zehatz bat iragan delako, edo eztabaida isilarazi delako
Memoriaren urtea izan zen 2012a. Oroimenerakoeta agitaziorakourtea, gure nortasuna indartu eta manipulazioa arbuiatzekoa. Nafarroa 1512an izan zen konkistatua, eta horrek gure identitatearen eta arazoaren zergatiari buruzko erreferente garbia ematen digu.
Baina konkista ez zen 1512an amaitu. 18 urte luzez, okupazio indarrek nafar gizartea suntsituzuten, erakundeakdeuseztatueta sistemadefentsa birrindu. Ordu arte independente izandako erresumamendean hartu zutenhorrela.Lapurtutakosubiranotasuna berreskuratzeko helburuarekin, hiru errekonkista saiakera eman ziren. Azkenengoa Noaingo batailarekinamaituzen,zeinean8.000 nafar eta gaskoik 30.000 gaztelarren armadari egin zioten aurre. Bataila hartan gerra galdu zuten nafarrek 1521eko ekainean. Baina Nafarroaren okupazioak gure gogoan iraun dumendetan zehar.
Memoria gizartebatek edukidezakeenondasungarrantzitsuenetakoada, bere errealitatea ezagutzea eta bere izaera naturaltasunez onartzea ahalbidetzenbaitio. Bere etorkizunari ausardiaz eta buru-argiz ekitea, alegia.
Baina polemika atzean geratu zen, oihartzunakisildueginziren, atentzio gunea tokiz aldatu zen… eta historia trafikatzaileak ekinean hasi ziren berriz ere. Iraganarenmanipulazioak gezur zaharra berrezartzea helburu. 2013ko lehen hilabeteotan diru publikoz finantzatutako komiki bat argitaratu da, gaztediari zuzendua eta askiezagundituguntesi zaharminduz josia, Nafarroako konkista benetan nolakoaizanzenkontuanhartugabe.
Eta hezkuntza gizarte sistema bat mantentzeko oinarria den aldetik, betiko tesiak defendatzen dituen unitate didaktiko berri bat agertu da: errege konkistatzaileak bakea ekarri zuenNafarroara, eta nafarrek antzinatikizandutenanexiobokazioa errespetatu zuen…
Botereak ongi baitaki zein denmemoriahistorikoarengaitasunaskatzailea, eta unean uneko iritzi-bataila irabazidugunarren, ezduetsikomemoria neutralizatzeko ahaleginean. Joseba Sarrionaindiaren hitzetan, “gurebelaunaldiakeuskaraetaeuskal kulturamantentzeko egin du borroka, baina funtsean, euskararen eta euskal kulturaren bilakaera paregabeagauzatudu(…) Izannahiduguna izango gara”.
Memoria historikoak modu berdintsuan funtzionatzen du.Garena mantentzeko eta gertatu zaiguna ezagutzeko borondate hori sormen ziztada bat da azken batean. Ez da karga bat, batzuk argudiatzen duten bezala, ez eta atzeraka garamatzan helmuga, herri bezala definitzen gaituenindarrabaizik. Askapenesfortzu horretan aurrera bultzatzen gaituen proiektua, alegia. Memoria sormenaren oinarria da; izatearen energia bera, garatuz berritzen dena. Baina horretarako behar beharrezko du bere buruaren kontzientzia izatea; Sarrik esaten digun bezala, memoria bizirik mantenduz nahi duguna izango gara.
Memoria gure talde kontzientzia da. Ez dezagun alboratu data zehatz bat iragan delako, edo eztabaida isilarazi delako.
Ekainaren 29an, denok Noaingo martxara!
VÍCTIMA TRES IMPERIOS
El 31 de agosto de 1813, en el contexto de las guerras napoleónicas, el ejército ‘aliado’ (España, Inglaterra, Portugal) arrolló lasmurallas deDonostia,enmanosdelastropas francesas, y tomó la ciudad. La victoria sobre el ocupante, y el asalto por la Brecha, dieron paso a una ola de saqueo, incendio, violaciones y muerte. La supuesta liberación de la ciudad por las fuerzas aliadas se transformó enunadura operación de castigo sobre una población indefensa, ajena al enfrentamiento bélico que, en palabras del historiadorX. Estévez, se disputaba entre los tres grandes imperios del momento: el emergente, inglés, el oponente, francés, y el declinante agónico, español.
La memoria de aquel acontecimiento, que arrasó la ciudad (sólo se salvó la calle ‘31 de agosto’, reservada para alojar a los oficiales), seha centradohistóricamente enel pavoroso incendio. En la sombra quedaelolvidodecausas, culpables y sobre todo sufrimientos de la población: violacionesmasivas,muertes injustificadas y una destrucción de casas y recursosque ladejóinerme y desencadenó pestes y enfermedadesquecausaronmuchasmás víctimas en los años posteriores.
200 años después, la conmemoración parece centrarse en una lectura optimista, en celebrar la capacidadderecuperacióndela ciudad, y no tanto en la crudeza de los hechos sucedidos.Nabarralde,por su parte, ha concertado con el ayuntamientodeDonostia la realización de un DVD, un documental histórico que recupera esamemoria de la destrucción y castigo, y que pretende facilitar la socialización de lo ocurrido,paraquela sociedadsepa entender y valorar ladimensiónde aquella historia.
- Nabarralde: Entrevista a Fernando S. Aranaz “En 1177 los alaveses eran navarros y se consideraban navarros”
- Nabarralde: Euskal banderei omenaldiak
- Nabarralde:Tras la pista de los vascos
- Eneko Urliaga: Huguismo
- Joan F. Mira: Nacionalismos, naciones
- Pako Aristi: Nafarroa, haustura baten oihal zaharrak
- Angel Rekalde: Ley delmapa,mapa sin ley
- Ana Telletxea: Cervantesenak
- Beñi Agirre: Udalbiltza
- Nabarralde: La conquista de Navarra, una honra para los duques de Alba
Nabarralde Kazeta 76 PDF
[issuu viewmode=presentation layout=http%3A%2F%2Fskin.issuu.com%2Fv%2Flight%2Flayout.xml showflipbtn=true documentid=130408092724-de8d86f8012c49579aad9a0f72d59ef4 docname=web76 username=nabarralde loadinginfotext=Kazeta%2076 showhtmllink=true tag=nabarralde width=420 height=583 unit=px]
