“Zirkasiar auzia” oso lotuta dago abkhaziar arazoarekin, Abkhazia Zirkasiako munduaren zati organikoa baita. Abkhaziarrek, Adygearrek, Zirkasiarrek, Abazinoek eta Kabardarrek beren arteko lotura historikoak, kulturalak eta auzokoak dituzte, eta kaukasiar familiako Adyg-Abkhaz taldeko hizkuntz senidetuak hitz egiten dituzte. Kaukaso Handia iparraldean eta hegoaldean zatitu zuten muga administratiboak XX. mendearen lehen laurdenean agertu ziren bakarrik. Hala ere, “Adyg-Abkhaz” gune bakarraren errealitate historiko eta geografikoak gaur egun arte iraun du.
Zirkasia 1855an
Kaukasoko gerra (1763-1864) amaitu eta berehala sortu zen zirkasiar arazoa, eta azken urteotan leku nabarmena hartu du gaur egungo abkhaziar diskurtso politikoan. Errusiako armadak gerra honetan izandako galerak, herrialdearen historiako luzeenak, milioi bat pertsona baino gehiagorenak izan ziren. Are tragikoagoak izan ziren ondorioak galtzaileentzat: 1,4 milioi pertsona inguru hil ziren, eta bizirik atera zirenen %90 baino gehiago beren aberri historikoa uztera behartu zituzten, errefuxiatu bihurtuz, muhajir deiturikoak. Txerkesen herrialdeak existitzeari utzi zion munduko mapa politikoan. Gaur egun, 60 herrialde baino gehiagotan sakabanatuta bizi diren diasporako zirkasiar kopurua Errusiako zirkasiarrena baino 10 aldiz handiagoa da. Sobietar garaian, agintari zentralek zirkasiarrenganako zuten politika anbibalentea izan zen: batetik, zirkasiar kultura nazionala zaindu eta garatu nahi zen; bestetik, SESBeko eraldaketa administratiboek zirkasiar etnia lau herritan banatu zuten. Gaur egun, errusiar zirkasiarrak Federazioko 6 subjektutan birfinkatuta daude (egungo Adygea, Kabardino-Balkaria eta Karachay-Cherkessia Errepubliketan, eta Krasnodar, Stavropol eta Rostov lurraldeetan).
Zirkasiar mugimendu nazionalaren proiektua nazioa berpiztean oinarritzen da, bere aberri historikoan Errusiako Federazioaren barruan edo handik kanpo dagoen errepublika bateratu batean subjektu gisa elkartzean, non herriaren garapen historiko, demografiko eta kulturalerako baldintza mesedegarriak bultzatzen diren. Beste erronka garrantzitsu batzuk dira, besteak beste, gaur egun bi literatura-estandar aurkarirekin (Kabardarra eta Adygearra) formalki banatutako literatur hizkuntza zirkasiar bakar bat sortzea, genozidio aitortzea eta errefuxiatuen aberriratzea.
Zirkasiar Errepublikak gaur Errusiako Federazioan
Bere existentzia osoan zehar, zirkasiar arazoa Abkhaziarekin lotuta dago. Abkhaz-Adyg herrien kidetasun genetikoa eta auzo bizitzako milurtekoak dira euren elkarreragin hurbila osatu eta xedatu zuten faktoreak garai historiko ezberdinetan. Iragan hurbileko gertaerek, 1992-1993ko georgiar-abkhaziar gerran abkhaziarren aldeko Kaukasoko iparraldeko destakamenduen parte-hartzearekin, harreman aliatuen oinarri sendoa lekukotzen dute beste behin ere. Halaz guztiz, gaur egun, bake garaian, Abkhaz eta Adyg herrien arteko harremanari buruzko gai zirkasiarraren alderdi berriak sortzen dira, batzuetan apur bat barneratua, hain ulerterrazak ez direnak.
Iragan historikoaren gertaerak ulertzeak garrantzi handia du zirkasiar arazoaren sorreran. Hasiera batean esan behar da Errusiak mendebaldeko Kaukasoko herrien aurka abiaturiko ekintza militarren garaikide askok kondenatu egin zutela, eta hain anker eta sistematikoa izan zen zirkasiar talde nazional-etnikoa suntsitzeko asmoan, ezen gaur egun iritzi orokortua baita genozidio bat egin zela. Bestalde, estatu zirkasiarra sortzeko ideia gerra honetan jada adierazi zen Europako hainbat herrialderen jarrera bideratzailearekin, bereziki Britainia Handiarena. Zirkasiar Estatuaren auzia 1917, 1918, 1920 eta 1921ean sortu zen, eta ondoren Errusiako Federazioan. Gaur egun, Errusiako historialari eta pertsonai publiko batzuek, XIX. mendean euren aurrekoak ez bezala, mendebaldeko Kaukasoan erabili ziren gerra metodo izugarri basatiak justifikatzen dituzte, edo behintzat isilarazten dituzte. Izan ere, Errusia tsarrak Kaukasoko gerran egindako krimenen ukazio horrek, ezinezkoa egiten du historiaren orrialde tragikoa pasatzea, eta gai hori zabalik uzten du, eta oso joera handia du gaur egungo diskurtso publikoan gatazkak aktibatzeko. Beraz, adygearrek Moskurekin eta abkhaziarrekin duten harremana oso kaltetuta geratzen da.
Vienako Museo Militarrean dagoen mapa, Zirkasiaren existentziaren froga, bere lurreko eta itsasoko mugekin, Errusia tsarrak 1864an okupatu aurretik
Ipar mendebal Kaukasoko egungo prozesu politikoetan faktore garrantzitsua da nazio zirkasiar bateratu baten ideia berpiztea. Boris Yeltsinek, nolabait ere iragan tragiko honi justizia historikoa egiteko balioko zukeen aldarrikapen horrekiko sentibera, dei egin zien Kaukasoko herriei 1994ko maiatzean, Kaukasoko gerraren amaieraren 130. urteurrena aprobetxatuz: “Gaur egun, Errusia legezko estatu bat eraikitzen ari denean eta giza balio unibertsalen nagusitasuna aitortzen duenean, aukera dago Kaukasoko Gerrako gertaeren interpretazio objektibo bat egiteko. Kaukasoko herrien borroka ausarta, ez bakarrik jaioterriko biziraupenaren alde, baita kultura bereizgarri bat, izaeraren ezaugarri onenak, babestearen alde ere Kaukasoko Gerratik jasotako arazoak, bereziki erbesteratutako kaukasoarren ondorengoak euren aberri historikora itzultzea, nazioartean konpondu behar dira, alderdi interesdun guztiek parte hartuko duten negoziazioen bidez”. Zoritxarrez, Yeltsinek iragan historikoaren gai sentikorrei emandako ikuspegiak eta Kaukason neurri politiko modernoak aplikatuz egindako berrerospenak ez zuen jarraipenik izan. Kaukasoko hiriburuetako eta eskualdeetako funtzionarioek ez ikusiarena egiten diote iritzi publikoari, baita Kaukasoko iparralde modernoko adituen analisi eta gomendioei ere, herrialdean benetan gertatzen ari denarekin kontakturik gabe aurkituz. Horren emaitza da neurri politiko zaharkitu eta ez-eraginkorrak aplikatzea, Ipar Kaukasoko eta Moskuko errepubliken arteko loturak sendotzeko balio ez dutenak, eta, aldiz, Kaukasoko iparraldea beste estatu batzuen atzerri politikaren gai bihurtzen den egoera bat garatzea ahalbidetzen dutenak.
Boris Yeltsin eta Aslan Maskhadov Errusiako Federazioaren eta Ichkeriako Txetxeniar Errepublikaren artko bake ituna sinatu ondoren (1997-5-12)
Abkhazia eta Ipar Kaukasoren arteko harremanak oso gai garrantzitsuak dira georgiar-abkhaziar gatazkaren dinamikarako, bai eta, oro har, Hego Kaukasoko egoerarako ere. Bi hamarkadatan beste arazo etnopolitiko batzuen itzalean mantendu zen, nahiz eta bere balioa ez den gutxietsi behar. Georgia eta Abkhaziaren arteko 14 hilabeteko gerran, Abkhaziara joan ziren 2.500 adygear boluntariok joan eta borrokan parte hartu zuten, azkenean bere ekarpena garaipena lortzeko erabakigarria izan zelarik. Orduko armadako burua eta Abkhaziako Defentsa ministroa gerran (eta bake garaian ere, 2005-2007) Sultan Sosnaliev kabardarra zen. Era berean, Muayed Shorov buru zuen Kabardako indarrak berebiziko garrantzia izan zuen Abkhaziako Ministroen Kontseiluaren eraikina hartzean, non georgiar administrazioa zegoen gatazkan zehar. Horren ostean, Adyg-Abkhazaren adiskidetasun eta anaitasun militarraren irudiak Errepublikaren eta zirkasiar elkarteen arteko harremanak zehaztu zituen urte askotan. Halaz guztiz, aliantza sendoenak ere probatu ohi dira, historian zehar erronka berriek egiaztatuak, luzera, interes nazionalen interpretazioan desadostasunak azaleratzea eragiten dutenak.
Sultan Sosnaliev, kabardarra eta Abkhaziako Defentsa ministroa
Eta hala izan zen gure kasuan ere. Zirkasiaren auzia Sotxiko Olinpiar Jokoekin eta Georgiak “Adygearren genozidioa” onartzeko hartu zuen erabakiarekin lotzen hasi zenean, ordura arteko abkhaziar-zirkasiar harreman onen etorkizuneko narriadurarengatiko egonezinaren agerpenak agerikoagoak eta gero eta sutsuagoak bihurtu ziren. Lehen alarma-seinaleak 2007ko uztailaren 4an hasi ziren agertzen, Nazioarteko Olinpiar Batzordeak (NOB) 2014ko Neguko Olinpiar Jokoak Sotxin egitea erabaki zuenean. Izan ere, Abkhaziak ideia babestu zuen, zirkasiarrek, bereziki diasporakoek, haren onartezintasuna planteatu zuten bitartean. Zirkasiarrek, 1864an, Sotxin, errusiar tropen desfile bat gertatu zela gogoratzen zuten, Kaukasoko Gerraren amaiera esan nahi zuena, izatez, Errusiar Inperioaren garaipenaren ikur bihurtuz. Eta kasualitatez (?) 2014an, Txerkessia lurretik ezabatu eta 150 urtera, Sotxiko Olinpiar Jokoak programatu ziren. Hau bai zela zirkasiarren oroimen historikorako erabateko probokazioa. Baina, aldi berean, herri garaitu baina harro baten erreakzioa ekarriko zuen burugabekeria, zentzugabekeria eta astakeria bat zen, joko horiek Errusiako beste leku batean ospatu zitezkeelako.
Zirkasiar protestak Olinpiar Jokoak Sotxin egitearen aurka
Kaukasoko Gerrako azken guduak Sotxin izan ziren. Hiriko hondartza ospetsuen multzoa hilerri handi bat da, non milaka pertsona hilobi komunetan dauden. Pertsona hauek, tropa errusiarrek kostaldera eraman zituzten, eta Otomandar Inperioko deportazioaren zain zeuden bitartean hil ziren. Hemen, mendietan, Mikhail Romanov dukeak garaipen agurra jaso zuen 1864an, Zirkassiaren suntsipena eta Kaukasoko kolonizazioaren amaiera ospatuz. Sochi, errusiar konkistaren ondoren, pixkanaka luxuzko gune turistiko bihurtu zen, errusiar buruzagiek oso estimatua. Sobietar garaian, Joseph Stalinek oporrak han igaro zituen, eta Errusian bizi ziren zirkasiarrak Adygeia, Kabardino-Balkaria eta Karachaevo-Txerkesia hiru errepubliken artean sakabanatu zituen. Vladimir Putin Errusiako egungo presidenteak 2007an Sotxiren hautagaitza olinpikoa Nazioarteko Olinpiar Batzordera aurkeztu zuenean, Sotxiren historiari buruzko gertakari batzuk aipatu zituen, hau da, antzinako kolonia greziar bat izan zela eta geroago Turkiaren eraginpean egon zela. Hala ere, zirkasiarrak ez zituen inola ere aipatu, eta horrek asko haserretu zituen eta protesta politiko kementsua eragin zuen etorkizunean.
Sotxiko Joko Olinpikoak ospakizun horien 150. urteurrenarekin bat egiteko planeatuak izan ziren, ekitaldirako propio prestatutako zirkasiar osagairik egon ez zen arren. Dena izan zen zirkasiarren memoria beren historiatik erabat ezabatzeko ahalegin burugabea, baina kontrako emaitza izan zuen. 2007an, Olinpiar Jokoetarako tokia aukeratu zutela iragarri zuten Guatemalako albisteek bat-bateko erreakzioa eragin zuten Interneten, eta hasieran inork horren inguruan zer egin ez zekien arren, laster antolatu zen Errusiar Inperioaren genozidioa zirkasiarrei aitortzea eskatzen zuen protesta ekintza bat.
Sotxi zirkasiarren aurkako krimen izugarri baten agertokia izan zen
Beraz, alarma guztiak areagotu egin ziren zirkasiar genozidioaren aitorpenarekin. Zirkasiarrentzat, aitorpen hori, memoria historikoaren zaharberritze hori, ez zen soilik ohore kontu bat nazioarentzat, baita helburu nazionalak lortzeko tresna bat ere: Kaukasoko estatu izaera. Eta Kaukasoko estaturik ez zegoenez zirkasiarrik gabe, aberriratzea beharrezkoa zen, eta, beraz, Errusiako agintariek, zirkasiar herriari, erbesteratutako herriaren estatusa eman beharko liokete. Estatus honek, era berean, Krasnodar eta Stavropol lurraldeetako agintarien umiliazio nazionaleko modu guztien aurkako babesa ere emango luke, gaur egun, Kaukasoko euren gerra propioa, oraindik ere, Errusiako Eliza ortodoxoaren eta Errusiako Defentsa Ministeriotik gertu dauden egituren konplizitatearekin gidatzen baitute. Zirkasiarrak, agintari horien iritziz, ez dira “herrikideak”, “etsai garaituak” baizik, eta horiekin “ezin dugu amore eman”. Bereziki, Kaukasoaren konkista “klabe patriotikoan” behin eta berriz adieraztean agertzen da hori, hau da, 1990eko hamarkadarako iraungita eta ahaztuta zeuden propaganda-mito inperial eta sobietar askoren berpizkundean. Aldi berean, Zirkasia historikoan, berriki, “Errusiar lurraldearen seinaleztapen” sutsu bat ezarri zen, honela, gurutze, kapera, eliza eta monasterio ortodoxoen kopuruaren hazkunde azkarra kontsidera daiteke, baita tsarista, almirante eta gobernari nagusien monumentuena ere (Sasse, Yermolov, Lazaro, Mijail Duke Handia), hauen izenak tokiko zirkasiar biztanleriak beren arbasoen aurka egindako ekintzarik odoltsuenekin lotzen baititu. Urtetik urtera okerrera egiten ari da egoera, eta ematen du “zibilizatu” gisa kokatzen den herri honen inkontzientean badagoela historiaren errepikapena desiratzen duen konplexu psikopatiko bat.
Maiatzaren 21ean, zirkasiarrek martxak egiten dituzte Kaukasoko Gerrako biktimen omenez
Bada, Kabardino-Balkaria (1992) eta Adygea (1996) legebiltzarrek onartu zuten zirkasiar genozidioa. Urtebete geroago (1997), Abkhaziako Errepublikako Parlamentuak Kaukasoko Gerrako deportazioen gaia planteatu zuen, abkhaziarrei buruzkoak soilik, baina ez zen Adyg herriaren genozidioaren aitorpenaren gaia jorratu. 2006ko urrian, hainbat herrialdetako hogei gizabidezko erakunde adygearrek eskaera bat aurkeztu zioten Europako Parlamentuari, genozidioa onar zezan. Hilabete geroago, Adygea, Karachevo-Txerkesia eta Kabardino-Balkaria elkarteek eskaera bat aurkeztu zioten Vladimir Putin Errusiako presidenteari, Kaukasoko genozidioa onar zezan, baina ez zuten erantzunik jaso.
Zirkasia eta bere tribuak 1750an
Zirkasiako mugimendu nazionalak ez zuen amore eman, eta 2011n Georgiaren antzeko eskaera bat aurkeztu zuen, erantzun betea izan zuena. 2011ko maiatzaren 20an Georgiako Parlamentuak bat egin zuen aitorpen horrekin. Zirkasiarrak, energia berrituekin, abkhaziar komunitateari zuzentzen zaizkio, Georgiak hartutako ebazpena atxiki eta bere egin dezan. Abkhaziak hautu bat egin behar izan zuen: Georgiaren aurkako gerran (1992-1993) babesa eman ziotenak bere independentzia prozesuan, eta Errusia bere subiranotasunaren bazkide erabakitzaile eta sostengatzailea dena. Erreakzioa negatiboa da. Abkhaziak zirkasiarren eskaera baztertu eta Errusiarekin ilarak ixten ditu. Abkhaziak hautu bat egin behar izan zuen: zirkasiarrak, Georgiaren aurkako gerran (1992-1993) bere independentzia prozesuan babesa eman ziotenak, edo errusiarrak, bere subiranotasunaren bazkide erabakitzaile eta sostengatzaileak direnak. Erreakzioa negatiboa izan zen. Abkhaziak zirkasiarren eskaera baztertu eta Errusiarekin ilarak itxi zituen.
Hamabi tribu zirkasiarrak
Moskuk 2008ko gerraren eta Abkhazia eta Hego Osetiaren onarpenaren mendekutzat jotzen du Tbilisiren ebazpena. Izan ere, ordutik Georgiak hartutako hainbat ekintzek erakusten dute Tbilisi Moskuko zauririk mingarriena berriz irekitzen saiatzen ari dela, Ipar Kaukasokoa, non Errusia oso arazo zailak pilatzen ari den.
Georgiak hartutako neurrien artean honako hauek daude: Ipar Kaukasoko errepubliketako egoiliarrentzat bisarik gabeko erregimen selektiboa ezartzea; Georgian hezkuntza edo laguntza medikoaren arloan bizi diren horientzat eskubideak eta kuotak ezartzea; Ipar Kaukasoko herrietara transmititzen duen PIK telebista kate berezia irekitzea; Georgiako Parlamentuak XIX, mendean Kaukasoko Gerran gertatutako zirkasiar genozidioa aitortzea; Zirkasiar Kulturako Zentro baten irekiera; eta deportatuen monumentu baterako lizitazio bat iragartzea. Hala ere, Moskuk (eta baita Abkhaziak ere) susmoa du neurri horiek, teorikoki Kaukaso iparraldeko herriekiko harremanak hobetzera bideratuak direnak, azken finean beste helburu ezkutua dutela, hau da, Moskuk eremu horretan duen eragina ahultzen saiatzea eta geopolitikoki Kaukason errusiarrek duten indar eta ahalmena txikiagotzea. Beraz, haiek uste dute Georgiak Ipar Kaukasoko herriekin dituen harremanen hobekuntzan ematen den urrats bakoitza herri horien eta Moskuren arteko harremanen narriaduraren kontura egiten dela, baita georgiarren aurkako borroka bateratuan behartutako anaitasun zirkasiar-abkhaziarraren ahultzearen kontura ere.
Bizitzaren zuhaitza Nalchik-en (Kabardino-Balkaria Errepublikako hiriburua). XVIII-XIX. mendeetako Kaukasoko gerrako biktimen monumentua
Egia esan, Abkhazia oso egoera deserosoan dago, eta oso jarrera mingarrian sumatzen da, Georgia-Abkhazia gatazka konponezinak dirauen bitartean, Georgiak Ipar Kaukasoko errepublikekin dituen harremanak hobetzea ahalbidetzen duen inguru batean, nahi ez den efektu bat agerian utziz, hau da, Zirkasiar Anaitasunaren ahultzea. Bestalde, abkhaziarrek, neurri handi batean Errusiaren menpe daudenek, ezin dituzte Georgia, AEB eta EBko zentro politikoek hasitako eztabaidak babestu, eta Errusiaren aurkako joera argia dute: Kaukasoko gerran zirkasiarren genozidioa, Sotxin Olinpiar Jokoak egitea onartezina izatea, eta abar. Abkhaziaren jarrerak ez du esan nahi jarrera akritikoa denik. Aitzitik, Errusiaren politika kaukasiarrari egiten zaion kritika abkhaziar diskurtso publikoan entzun ohi da, baina politika tsarraren eta orainaren arteko bereizketa argia egiten da Abkhazian. Arazo guztiak ulertzen dituzten arren eta Adygearren kezkak partekatzen dituzten arren, abkhaziarrek ezin izango dute inoiz euren iritzia aldatu Errusiako Federazioak 2008an Abkhaziako estatuaren independentzia aitortzeari buruz. Egia esan, erabaki hori Errusiak hartu zuen, nahiz eta begi bistakoa zen ondorio larriak izango zituela Mendebaldeko herrialdeekiko harremanetan, Georgiarekin izango lituzkeenak aipatu gabe. Egia da. Baina baita ere, abkhaziarrak, zirkasiarrekin, odol harremanagatik eta gerran euren laguntza suposatu zuen betebehar moralagatik baldintzatuta daudela. Nola azaldu abkhaziarrek ofizialki “zirkasiar genozidioa” babestu ezin izatea, Georgia “etsai aitortua”-k, aldiz, zirkasiar herria nazioarte mailan birgaitzeko premia gisa planteatzen du auzia? Abkhaziak dilema nahasi honi eman dion erabaki errealistak Abkhazia-Kaukasoko harremanak hondatzea ekarri du, eta “etsaitasun” hitza jada aipatzen eta zirkasiarren artean zabaltzen hasia da.
Memoriaren ibilaldia Nalchik-en (2018ko maiatzaren 21a). Pankartek zirkasiar azpietnien izenak daramatzate
Hodei beltzak ageri dira zerumugan, eta denborak aurrera egin ahala hainbat gai sortzen dira, hala nola, zirkasiar eta abkhaziar identitateak, zenbait gertaera historikoren interpretazio-arazoak, eskualde batzuen lurralde-jabetzari buruzko eztabaidak, etab. Ondorioz, giroa tentsiozkoa eta trumoitsua da, eta abkhaz-adygear harremanak gero eta nahasgarriagoak eta ezerosoagoak dira. Zorigaitz handiagorako, abkhaziarrek hartutako erabaki zalantzagarriak, lehen oharkabean edo behintzat ulergarriak pasatzen zirenak beren subiranotasun prozesuan igarotzen zituzten baldintza zailak kontuan harturik, orain zirkasiarrek iraingarritzat hartzen dituzte. Horixe da Abkhaziako herritartasunaren legearekin gertatzen denaren kasua. Lege horren arabera, Abkhaziako biztanle iraunkorrez gain, abkhaziarrak, abazinak eta ubykhak bakarrik har daitezke jaiotzez Abkhaziako herritartzat. Zirkasiar asko, guztira 10 milioi pertsona izatera irits daitezkeenak, irainduta sentitu ziren, Abkhaziako Estatuak (Abkhaz-Adyg eremuko Estatu bakarra) eskubide hori, abkhazarrekin senidetutako herri guztien artetik, bakarrik beraiei uko egiten zielako. Eta guztiz ulergarria da haien haserrea, haietako 2.500 lagunek Abkhaziako estatu gaztea gudu-zelaietan defendatu zutelako, bere askatasunaren alde ehunka pertsonak beren bizitzak emanez.
Gai polemiko horiek guztiak, abkhaziarrek eta zirkasiarrek beren nazio-proiektua eta nortasuna nola ikusten dituzten alde nabarmenen emaitza dira; beraz, horri dagokionez, honako gogoeta hauek egin behar dira:
1-Nazio proiektua. XX. mendearen amaieran Abkhaziako askapen nazionalerako mugimenduaren aktibazioa Ipar Kaukasoko herriek Ipar-mendebal Kaukasoko estatua eraikitzeko adierazpide gisa ikusi zuten, beste hitz batzuetan esanda, estatu zirkasiar komun bat sortzeko oinarri gisa. Aitzitik, abkhaziarrek ez zuten inoiz zalantzarik izan euren borrokaren helburua Abkhaziako estatu independente bat izateko eskubidea defendatzea zela.
2-Nortasunaren kontua. Abkhazian, jendeak, Adygearrak (Adygearrak, Zirkasiarrak eta Kabardarrak), Ubykharrak eta Abkhaziarrak, Abkhaz-Adyg taldean lotutako herri multzo bat osatzen dutela ezagutzen du. Aitzitik, zirkasiar askok ikuspegi erabat ezberdina dute Abkhazak eta Ubykhak zirkasiar gisa sailkatuz. Bestela esanda, “Zirkasiar” etnonimoa, orokorrean, Zirkasiarrak, Ubykharrak eta Abkhaziarrak izendatzeko erabiltzen da. Hala ere, abkhaziarrek zirkasiarrekiko duten ahaidetasunari balio handia ematen dioten arren, abkhaziar identitatea, bere hizkuntza independentean eta bere ibilbide historiko bananduan ere oinarritzen dena, ez dute inoiz ikusi beste ezein identitateren barruan murgildurik, zirkasiarra barne. Identitate indibidualarentzat eta etniarentzat oso garrantzitsua den termino horien ulermen-desberdintasunak, ezinbestean, ulermen eza, azken buruan, erresumin-jarrera ekarri zuen.
Jordaniako Rania erreginaren Zirkasiar Guardia
Abkhaziak egoera zail honetan positiboki eragiteko ahalmena du oraindik, Ipar Kaukasoarekiko gatazkak eta konfiantza berrezartzeko asmoz. Bere ekarpena zirkasiar gizartearen eta Moskuren arteko elkar ulertze handiagoa ezartzean datza, gizartearen eta maila desberdinetako agintarien arteko elkarrizketa irekia bultzatuz, non Abkhaziako ordezkariek ere parte hartu ahal izango duten. Prozesu horrek erakundeak indartzea eta gizarte zibilaren parte-hartzea ekarriko luke, eta Ipar Kaukasoko errepubliketan bizitza politikoa demokratizatzeko ildo orokor batean garatu ahal izango litzateke, eta, horretarako, Abkhaziako esperientzia ere onuragarria izan liteke. Ez dago esan beharrik demokrazia indartzeak, pixkanaka-pixkanaka, Errusiako Kaukasoko kontrol autoritarioko egungo metodo ez-eraginkorrak ordezkatzen lagunduko lukeela.
Vladimir Putin Errusiako presidentea eta Abdullah II.a Jordaniako erregea agurtzen ditu Zirkasiar Guardiak Ammango Errege Jauregian izandako elkarrizketen aurretik. (2007ko otsailaren 3a)
Abkhaziaren ikuspegitik, Ipar Kaukasoko errepublikek Moskurekin duten konfiantza indartzea garrantzitsua da, hala balitz, honek ez bailuke susmo txarrez eta mesfidantzaz hautemango Ipar Kaukasoko errepubliken eta Abkhaziaren arteko loturak sendotzea. Kontua da gaur egun Abkhazia modernoaren patroiak politikoki anbibalentea den jarrera bat hartzera behartzen duela Mosku. Alde batetik, eliteak gehiegizko independentziarekiko atxikimendu iraunkorrak, errusiar ikuspuntutik, eredu kezkagarria sortzen du Ipar Kaukasoko errepublikentzat. Bestetik, Errusiarekiko leialtasun maila handia oztopo serioa izan daiteke Kaukasoko iparraldean eragin egonkortzailea lortzeko. Argi dago ipar-mendebaldeko Kaukasoko indarren lerrokadura, georgiar-abkhaziar gerraren ondorioz eratua, ezin dela sempiternoki kontserbatu. Abkhaziak ulertu behar du Ipar Kaukasoko herriek beren interesak dituztela, eta ez direla beti bereen berdinak. Ondorioz, Abkhaziak oso ondo eta serio pentsatu behar du une larrienetan laguntzera etorri zitzaizkion iparraldeko bizilagunekin harreman berriak izaten. Bestalde, egia da, baita ere, zirkasiar erakundeek, Georgiarekin harremanak izateko eskubide osoa izanik, aktiboki lagundu ahal izango luketela Georgiako agintariak Abkhaziarekin akordio batera iristen, liskarrak ez berrabiatzeari buruz.
2008ko abuztutik beste bira bat egon da borroka geopolitikoan, Abkhaz-Zirkasiar harremanen gainean presioa jartzen ari den Kaukasoan duen eraginagatik. Abkhaziak eta Zirkasiak ulertu behar dute beren herriak direla harreman horiek mantentzearen erantzule nagusiak, joko geoplitiko honetako peoi bihurtzea saihestu nahi badute.
Khadzhimbak, Abkhaziako egungo presidenteak, XIX. mendeko Kaukasoko gerraren biktimak oroitzen ditu Sukhumgo hondartza batean loreak itsasora eramanez
Hala ere, gaur egun, Abkhazia eta zirkasiar munduaren arteko harremanak, 90eko hamarkadaren hasieran ezarritakoak, beharrezko eraldaketak jasaten ari dira, neurri handi batean, ireki diren zirkunstantzia berriak emanda ezinbestekoak direlako. Hala eta guztiz ere, honek guztiak ez du bere berrikusketa osoa adierazten, zenbait egokitzapen formalizatzea izango litzateke bidezkoena, ez 1860-1870 urteetako gertakarien interpretazioarekin loturiko gogoetetan, Tbilisirekin zerikusia izandakoetan baizik. Abkhaziari dagokionez, zirkasiarrekiko harreman zailtasunaren “gordiar korapiloa” uztardura honetan datza. Bien bitartean, Kaukaso Handian “status quo” berri baten sorrera jarraitzen du. Abkhazia eta “zirkasiar mundua” hartan bilatzen ari dira beren egokitze berria, babesgune hobea eta etorkizunari begira sustapen eta berme irmoa.
